Το λεύκωμα “Από το Παρίσι στο Πέραν, Έλληνες Κινηματογραφιστές της Πόλης” συνδυάζει με γνώση και μέθοδο την αγάπη για την Πόλη με την αγάπη για τον Κινηματογράφο. Βασίστηκε σε αθησαύριστα ντοκουμέντα που με υπομονή και αφοσίωση στο δύσκολο θέμα συνέλεγαν οι συγγραφείς του επί μία δεκαπενταετία. Το πλούσιο εικονογραφικό υλικό που το πλαισιώνει είναι αψευδής μάρτυρας αυτής της αφοσίωσης. Το λεύκωμα “Από το Παρίσι στο Πέραν, Έλληνες Κινηματογραφιστές της Πόλης” ρίχνει μια διαφορετική ματιά στον ελληνικό, τον τουρκικό και τον βαλκανικό κινηματογράφο – γι’ αυτό και συνιστά πολύτιμη κατάθεση σε μια βιβλιογραφία απολύτως ελλιπή επί του θέματος. Το λεύκωμα αυτό οφείλεται στο μεράκι δύο ανθρώπων-δημιουργών της Πόλης: του κινηματογραφιστή και σεναριογράφου Γιώργου Μπόζη και της γνωστής συγγραφέως και λαογράφου Σούλας Μπόζη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
“Μοιρασμένο σε δύο μεγάλα μέρη – “To ξεκίνημα 1896-1922” του Γιώργου Μπόζη και “Ο κινηματογράφος στην Πόλη μετά το 1924” της Σούλας Μπόζη – και εμπλουτισμένο με σπανιότατο φωτογραφικό υλικό, το λεύκωμα “Από το Παρίσι στο Πέραν – Έλληνες κινηματογραφιστές της Πόλης” ακτινογραφεί την πορεία του κινηματογράφου στην Κωνσταντινούπολη σε συνάρτηση με το ελληνικό στοιχείο. Καλύπτει παραπάνω από έναν αιώνα και όπως επισημαίνει ο συγγραφέας Γιάννης Ξανθούλης στον πρόλογο του “έχει πολλαπλές αναγνώσεις. Έχει τη διαπεραστική νοσταλγία της απουσίας, όμως έχει και τη σημασία και το κύρος του ειδικού”. Λιγότερος από ένας χρόνος είχε συμπληρωθεί από τις δημόσιες προβολές των αδελφών Λυμιέρ στο Παρίσι όταν το 1896 ο κινηματογράφος άρχισε να εμφανίζεται και στην Κωνσταντινούπολη με τις πρώτες προβολές στη συνοικία του Πέραν. Αίθουσες όπως το “Ωδείο”, τα “Μνηματάκια” και n “Ομόνοια” είναι τα πρώτα κινηματογραφικά στέκια του κοσμοπολίτικου κοινού της Πόλης. Δεν θα περνούσε πολύς χρόνος ώσπου να εξαπλωθεί σε ολόκληρο το κοινό της Πόλης. Στις αρχές του 20ού αιώνα δημόσιες προβολές ταινιών γίνονταν ακόμη και σε καφενεία, ενώ n Κωνσταντινούπολη είχε πλέον μεταβληθεί σε… παγκινηματογράφον. Και όλα αυτά με περιορισμένη (ή καθόλου) ηλεκτροδότηση αφού n σουλτανική απαγόρευσή της διήρκεσε ως το 1908. Εκτός από τις συνεντεύξεις με εναπομείναντες κινηματογραφιστές της εποχής ή συγγενικά τους πρόσωπα, κύρια πηγή πληροφοριών του Γιώργου Μπόζη υπήρξαν οι εφημερίδες, τα περιοδικά και τα ημερολόγια από το 1895 και μετά. Πρόθεση του δεν ήταν μια περιορισμένη καταγραφή ονομάτων και τίτλων ταινιών, αλλά n ανακάλυψη, περιγραφή και αναπαράσταση του ελληνικού στοιχείου, που συνέβαλε στην κινηματογραφική ωρίμανση της Πόλης σε μια δύσκολη περίοδο. Η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 συνετέλεσε στην εξαφάνιση της ελληνικής παρουσίας στον κινηματογράφο της Πόλης, παρ’ ότι Ελληνας υπήρξε ο διευθυντής φωτογραφίας της μοναδικής ταινίας που γύρισε ο Τούρκος ποιητής Ναζίμ Χικμέτ με τίτλο “Πορεία στον ήλιο” – το όνομα αυτού Λάζαρος Γιαντζιζίογλου (Γραφόπουλος). Σημαντικό κεφάλαιο του δεύτερου μέρους του λευκώματος είναι εκείνο που αναφέρεται στις ελληνοτουρκικές συμπαραγωγές που άρχισαν να αναπτύσσονται μετά τη συνθήκη φιλίας Ελευθερίου Βενιζέλου – Κεμάλ Ατατούρκ (Αγκυρα, 1930). Η πρώτη ομιλούσα ταινία που γυρίστηκε στην Τουρκία ήταν το “Στους δρόμους της Πόλης”, συμπαραγωγή Ελλάδας – Τουρκίας – Αιγύπτου, ενώ στη δεύτερη, “Ο κακός δρόμος”, από ελληνικής πλευράς πρωταγωνιστούσαν μεγάλα ονόματα της εποχής, όπως n Κυβέλη, n Μαρίκα Κοτοπούλη και ο Δημήτρης Μυράτ.” (Κείμενο του ΓΙΑΝΝΗ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, 8-1-2012)
Αξιολογήσεις
Δεν υπάρχει καμία αξιολόγηση ακόμη.