Η διαφάνεια και οι κριτές της

Σήμερα απαιτούμε διαφανή διακυβέρνηση, ονειρευόμαστε ρομαντικές σχέσεις «από καρδιάς», αναζητούμε μια «ανοιχτή» κοινωνία και φανταζόμαστε ένα μέλλον όπου θα μπορούμε να γνωρίζουμε τα πάντα. Είναι, όμως, πράγματι η διαφάνεια ηθική αρετή και πολιτικό αγαθό; Το παρόν βιβλίο ανατρέχει σε μια εποχή που αντιμετώπισε την έννοια της διαφάνειας με βαθιά καχυποψία. Συνθέτει ένα πανόραμα της μεταπολεμικής γαλλικής σκέψης, όπου οι απόπειρες να καταδειχθούν οι κίνδυνοι της διαφάνειας στην πολιτική, στην ηθική και στη γνώση οδήγησαν σε μείζονες εννοιολογικές καινοτομίες, πολλές από τις οποίες θεωρούνται σήμερα δεδομένες.Από το 1945 έως το 1985, ακαδημαϊκοί, καλλιτέχνες, επαναστάτες και κρατικοί αξιωματούχοι συνέδεαν τη διαφάνεια με το άγρυπνο βλέμμα ολοκληρωτικών κυβερνήσεων. Στέκονταν κριτικά απέναντί της – στην εκπαίδευση, στην αστυνόμευση, στην ψυχολογία, στην οικονομική πολιτική και στη διαχείριση της πληροφορίας. Εστιάζοντας στον Σαρτρ, τον Λακάν, τον Κανγκιλέμ, τον Λεβί-Στρος, τον Φουκώ, τον Ντεριντά και άλλους, το ανά χείρας βιβλίο διερευνά το έργο μοραλιστών που διατείνονταν ότι τα άτομα δεν είναι διάφανα ούτε για τους άλλους ούτε για τον εαυτό τους, και φιλοσόφων που αναζητούσαν νέα επιστημολογικά θεμέλια. Οι δεκαετίες αυτές γνώρισαν την ανάδυση του «άλλου», τον μετασχηματισμό των ιδεών περί κανονικότητας και την προσπάθεια να ξεπεραστούν οι μοντέρνοι ανθρωπισμοί, με όλη τη βία που τους διατρέχει. Οι νεωτερισμοί αυτών των στοχαστών παραμένουν μέχρι σήμερα κομβικά εργαλεία για κάθε αντίσταση απέναντι σε σύγχρονες ψευδαισθήσεις που υποθάλπουν την εξουσία, τον νεοφιλελευθερισμό και τον κοινωνικό καταναγκασμό.*** Ο Στέφανος Ν. Γερουλάνος γεννήθηκε το 1979 στην Αθήνα. Είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο New York University, διευθυντής του Ινστιτούτου Remarque και εκτελεστικός συνδιευθυντής του Journal of the History of Ideas. Άλλα βιβλία του: An Atheism that Is Not Humanist Emerges in French Thought (2010)· The Human Body in the Age of Catastrophe: Brittleness, Integration, Science, and the Great War (2018, μαζί με τον Todd Meyers)· και Power and Time (2020, επιμέλεια, μαζί με τους Natasha Wheatley και Dan Edelstein). στο εξώφυλλο: Paul Klee, Feuille d’ images (1937)