Ισλάμ

Το πρόβλημα της ελευθερίας της βουλήσεως και του κακού, και δη το περιλάλητον πρόβλημα της θεοδικίας, απησχόλησεν ανέκαθεν τον άνθρωπον, τας φιλοσοφίας και τας θρησκείας των λαών της γης. Το πρόβλημα τούτο απέβη κεφαλαιώδες και, δια την μουσουλμανικήν θρησκείαν και θεολογίαν, διότι η αντίθεσις την οποίαν αύται κατ` εξοχήν εγείρουν μεταξύ Θεού και κόσμου, μεταξύ ανθρώπου και Θεού είναι μεγάλη. Ο άνθρωπος είναι ο δούλος του Θεού και ο Θεός ο απόλυτος Κύριος, ο οποίος κατευθύνει τας τύχας του ανθρώπου κατά το δοκούν αυτού. Ένεκα τούτου εις το Ισλάμ πολύ ενωρίς ανεπτύχθη η περί προορισμού διδασκαλία, η οποία απέκλινεν εις μοιρολατρείαν.Το πρόβλημα της ανθρωπίνης ελευθερίας απησχόλησε τον ισλαμισμόν κατά τα πρότυπα, τα οποία ελάμβανεν εκ των μεγάλων επί του αυτού θέματος συζητήσεων της χριστιανικής θεολογίας. Οίκοθεν νοείται ότι οι μουσουλμάνοι θεολόγοι και διανοούμενοι ανέπτυξαν τα αυτά θέματα υπό τας προοπτικάς βεβαίως αυτών και επί τη βάσει των δεδομένων της πίστεώς των, αλλ` εσυστηματοποίησαν την σκέψιν αυτών επί τη βάσει των προτύπων, τα οποία ελάμβαναν εκ των πεδίων της χριστιανικής δογματικής και ηθικής διαλεκτικής. (Από την εισαγωγή του συγγραφέα)