Οι πρόσφυγες και τα καθήκοντά μας απέναντί τους

Το πρόβλημα της προστασίας των προσφύγων έχει πάρει τα τελευταία χρόνια μια ιδιαίτερη τροπή, που οφείλεται στις δραματικές εξελίξεις στη Συρία και το Ιράκ, στις επιπτώσεις της λεγόμενης Αραβικής Άνοιξης σε πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής (και, φυσικά, πάντα και διαρκώς, στο Αφγανιστάν) και στην αντικειμενική διακινδύνευση που οδηγεί στον αναγκαστικό εκτοπισμό εκατομμυρίων ανθρώπων. Αυτός όμως ο αναγκαστικός εκτοπισμός όχι μόνο συνιστά ένα τεράστιο ανθρωπιστικό και ηθικό ζήτημα, αλλά έχει και πολιτικές παρενέργειες. Οι πρόσφυγες ενώνονται de facto ή συμβολικά με εκατοντάδες χιλιάδες άλλους ανθρώπους που προσβλέπουν στη Δύση για μια καλύτερη τύχη. Και η συνάντηση αυτή προκαλεί πολιτικά προβλήματα στις χώρες υποδοχής και στην Ευρώπη ως σύνολο, που καλείται να υιοθετήσει μια κανονιστικά ορθή πολιτική απέναντι σε ένα πρόβλημα που την αποσταθεροποιεί πολιτικά, ιδίως όταν προσπαθεί να κάνει αυτό που πρέπει, δηλαδή το ορθό. Θα έλεγα, λοιπόν, ότι μια κανονιστική θεώρηση οφείλει να έχει ιδιαίτερα προ οφθαλμών την πολιτική αποσταθεροποίηση που προκαλεί το προσφυγικό στις ευρωπαϊκές χώρες (αλλά και εκτός Ευρώπης), και οφείλει να αποβλέπει στην επεξεργασία επιχειρημάτων ικανών να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα κηρύγματα ακραίων φωνών στις ευρωπαϊκές δημοκρατίες. Εννοώ ένα κανονιστικό επιχείρημα που θα μπορεί να συμβάλει, όχι βέβαια στην αυτόματη άρση της ξενοφοβίας (ή, ακόμα χειρότερα, του ρατσισμού), αλλά τουλάχιστον στη συνειδητοποίηση ότι η ορθή πολιτική στο προσφυγικό δεν είναι ορθή μόνο για τους πρόσφυγες, αλλά και για εμάς τους ίδιους, καθώς και τις δημοκρατίες μας.K.Π.***O Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου είναι καθηγητής φιλοσοφίας του δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.                Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορεί επίσης το βιβλίο του Πόλεμος και δικαιοσύνη.