Πλάτων — Τίμαιος — Το φυσικό – Μεταφυσικό Πλατωνικό Έργο

Ο “Τίμαιος” ανήκει στην τρίτη συγγραφική περίοδο του Πλάτωνος, την περίοδο των γηρατειών (366 – 348), και αποτελεί συνέχεια της “Πολιτείας”, ένα τμήμα της οποίας αναφέρεται στην εισαγωγή του διαλόγου αυτού.
Θέμα του διαλόγου είναι η Δημιουργία του Σύμπαντος: πώς και πότε έγινε αυτή, πώς προήλθαν από το χάος ο Ουρανός και η Γη. Αρχίζει με μία αναφορά στον μύθο της Ατλαντίδος, όπως αυτός περιγράφεται από τον Σόλωνα (19Α – 27C), αναφέρεται στην δημιουργία της ψυχής του Όντος, προσεγγίζοντας στην φύσι της ύλης και γενικώτερα του αισθητού κόσμου (27C – 69Α) και κλείνει με την δημιουργία της ψυχής του ανθρώπου, καθώς και του σώματός του (69Α-92C).
Κατά την συζήτησι του θέματος, τι είναι ο κόσμος και πώς κατασκευάσθηκε αυτός, προβάλλουν και άλλα ερωτήματα, όπως λ.χ. ποια είναι η αιτία που δημιουργήθηκε ο κόσμος, ποιες οι κύριες ιδιότητες του Όντως Όντος (το αγέννητο, το αιώνιο, το ανώλεθρο, το αναίσθητο και το αόρατο), τι είναι ύπαρξις, υπόστασις. Προστίθεται επίσης το θέμα της κινήσεως και τα είδη αυτής, μεταξύ των οποίων θεία θεωρείται η κίνησις της σφαίρας γύρω από τον άξονά της στο ίδιο πάντοτε σημείο, δηλαδή ο τρόπος της κινήσεως του Όντως Όντος.
Και γενικώς ο Πλάτων με τον διάλογό του αυτό στοχεύει, κατά τα φαινόμενα, στην παράθεσι των γνώσεων και ανακαλύψεων των φυσικών φιλοσόφων και φίλων του Θεαιτήτου και Ευδόξου, με κύρια πρόθεσί του να προβάλη με τον τρόπο αυτό την γνώσι του νόμου, της τάξεως, του μέτρου, της συμμετρίας, της ομοιότητας κλπ.
Ο “Τίμαιος” αποτελεί κατά κάποιον τρόπο τριλογία μαζί με τους διάλογους “Κριτίας” και “Ερμοκράτης”. Τα πρόσωπα εξ άλλου αυτά μαζί με τον Σωκράτη συνθέτουν την ομάδα των διαλεγομένων εδώ.
Από τον διάλογο “Κριτίας” σώζεται ένα μικρό μέρος, που συστεγάζεται στον τόμο αυτό. Ο Κριτίας παίρνει τον λόγο μετά τον Τίμαιο και αναπτύσσει το θέμα περί αρχαίων Αθηνών και Ατλαντίδος.